Αεροστατισμός

         Ο αεροστατισμός (ballooning ή aerostatics) αφορά τον αεροπορικό όρο για πτήση με αερόστατο ή zeppelin. Το αερόστατο είναι μία πτητική συσκευή η οποία αιωρείται στον αέρα και αποτελείται από ένα μπαλόνι, φτιαγμένο από χαρτί ή ύφασμα γεμάτο, με θερμό ατμοσφαιρικό αέρα ή με ελαφρύτερο από τον αέρα αέριο (υδρογόνο, ήλιο, φωταέριο, μεθάνιο, αμμωνία) και την λέμβο (εξάρτημα σαν μεγάλο καλάθι) που κρεμιέται από το μπαλόνι και εξυπηρετεί για τη μεταφορά επιβατών ή φορτίων. Περιλαμβάνει τα «ελεύθερα αερόστατα», τα «αερόπλοια» και τα «προσδεμένα αερόστατα».

           Η πρώτη προσπάθεια κατασκευής και ανύψωσης αερόστατου στον ελλαδικό χώρο πραγματοποιήθηκε στα Ιωάννινα την 21^η Φεβρουαρίου 1803, στη αυλή του Αλή Πασά, από τον χρυσοχόο Έλληνα Παχώμη[1] ή Μπαχώμη, που καταγόταν από το Συράκο της Ηπείρου. Ο Παχώμης κατασκεύασε ένα αερόστατο δικής του έμπνευσης με την οικονομική συνδρομή του Αλή Πασά. Την ημέρα που είχε προγραμματιστεί η ανύψωση του αερόστατου είχε χιλιάδες θεατές στην πλατεία. Ενώ όλα ήταν έτοιμα για την ανύψωση, ένας από τους βοηθούς του Παχώμη προκάλεσε μια ανάφλεξη και κατέστρεψε το αερόστατο. Ο Αλή Πασάς δεν ενίσχυσε ξανά την προσπάθεια.

               Πριν τα τέλη του 19^ου αιώνα, οι πτήσεις με αερόστατα ήταν ήδη εθισμός στην Ευρώπη και δημοφιλές άθλημα στην Βρετανία. Ήταν η εποχή όπου ο πρωτοπόρος του αερόστατου Eduard Spelterini[2], ελβετικής καταγωγής, ταξίδευε με το αερόστατο «Urania», κάνοντας επιδείξεις πτήσεων. Το 1887 έφτασε στην Ελλάδα όπου την 15^η Απριλίου 1890, πραγματοποίησε την πρώτη ανύψωση του αερόστατου του σε μια μάντρα απέναντι από την πλατεία Ωδείου, επί της οδού Πειραιώς. Όποιος επιθυμούσε να ανέβει στο αερόστατο πλήρωνε εισιτήριο 100 χρυσών φράγκων, ενώ υπήρχε οικονομικότερο εισιτήριο για όσους επιθυμούσαν να παρακολουθήσουν την όλη προσπάθεια από κοντά. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, είχαν μαζευτεί περισσότεροι από 30.000 θεατές και όπως έγραφε μια εφημερίδα[3] της εποχής:

[...].ο Ρωμηός όταν γνωρίζη ότι δύναται να απολαύση ενός θεάματος απληρωτί, δεν κάμνει την τρέλλαν να πληρώση[...].

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1927, για πρώτη φορά, πέταξε στην Αθήνα το αερόστατο του ο γνωστός Ferdinand Adolf Heinrich August Graf von Zeppelin[4].

Οι πρώτες πτήσεις στο χώρο του αεροστατικού αθλητισμού άρχισαν δειλά στον κόσμο τις αρχές της δεκαετίας του 1960 από τον Σουηδό αεροναύτη-αεροστατιστή Per Lindstrand[5].

              Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 πραγματοποιούνται στην Ελλάδα οι πρώτες σοβαρές και οργανωμένες προσπάθειες στο αεράθλημα του Αεροστατισμού από την Εθνική Αερολέσχη της Ελλάδος. Επιδιώκοντας την αποκέντρωση του αεραθλητισμού, ο Κλάδος Αεροστατισμού της Εθνικής Αερολέσχης Ελλάδος σε συνεργασία με την Ένωση Αεροστατιστών Θεσσαλονίκης (Ε.Α.Θ), από τις 27.10 έως 03.11.1993, διοργάνωσαν, στα Άβδηρα Ξάνθης, το 1^ο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Αερόστατων Θερμού Αέρα και το 1^ο Διεθνές Πρωτάθλημα Αεροστάτων Θερμού Αέρα, με Διευθυντή αγώνων τον βετεράνο πιλότο της Π.Α. Αδαμάντιο Ζυγομαλά, αντιπρόεδρο Ε.ΑΛ.Ε και πρόεδρο της Αερολέσχης Μυτιλήνης. Μετά το τέλος των αγώνων ο Πρόεδρος της κοινότητας Αβδήρων κ. Βουρβουκέλης, αποδέχθηκε την πρόταση του Προέδρου του κλάδου αεροστατικής, κυβερνήτη Μίλτου Κοτζαγερίδη για «ετήσια καθιέρωση αγώνων στα 'βδηρα», με το όνομα «Αβδηριάδα[6]» η οποία όμως δεν ευοδώθηκε.

              Αργότερα, η Αερολέσχη Θηβών με τον αεροστατιστή Βασίλη Πετίνη προσπάθησαν να αναδείξουν τον Αεροστατισμό διοργανώνοντας, τον Ιούνιο 1995, το Porto Hydra Ballon Fiesta. Κατέφθασαν εννέα (9) αερόστατα με τα πληρώματα τους από Αυστρία, Λιθουανία, Γερμανία, Ουγγαρία και Τσεχία. Ωστόσο και αυτή η προσπάθεια δεν είχε συνέχεια επειδή η Ελλάδα δεν διαθέτει κατάλληλες καιρικές συνθήκες για να αναπτυχθούν οργανωμένες δραστηριότητες με αερόστατα, πόσο μάλλον αεροστατικούς αγώνες.

Ο αεροστατισμός έχει αναγνωριστεί από την Fédération Aéronautique Internationale (FAI) ως το ασφαλέστερο αεροπορικό άθλημα στην αεροπορία και, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας των Μεταφορών (NTSB), οι θάνατοι από τα αερόστατα θερμού αέρα είναι σπάνιοι.

---

[1]  Η πρώτη απόπειρα ανύψωσης αερόστατου, στα Γιάννενα επί τουρκοκρατίας. (2017). Ανακτήθηκε 02 Μαρτίου, 2019, από http://ola-ta-kala.blogspot.com/2017/04/1890.html

[2]    Η πρώτη ανύψωση αερόστατου στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1890. Η πρώτη περιγραφή της Αθήνας από ψηλά. (2017). Ανακτήθηκε 23 Μαρτίου, 2019, από http://ola-ta- kala.blogspot.com/2017/04/1890.html

[3]    Το αερόστατον της Χτες. (2017). Ανακτήθηκε 13 Απριλίου 2019, από https://ckastamonitis.com/2017/08/ 24/i-proti-anypsosi-aerostatoy-stin-ellada-ton-aprilio-toy-1890-i-proti-perigrafi-tis-athinas-apo-psila/

[4]  Ο Φερδινάνδος φον Ζέπελιν (1838-1917), είναι γνωστός για την κατασκευή ενός πηδαλιουχουμένου αεροστάτου του αερόπλοιου Γκραφ Ζέπελιν, επισκέφθηκε την Αθήνα όπου η εφημερίδα «Κ» έγραφε στο πρωτοσέλιδο της: «Η εύλογος περιέργεια και η αγωνιώδης αδημονία με την οποίαν οι Αθηναίοι επερίμεναν την διέλευσιν υπεράνω της πόλεώς μας του “Κόμητος Ζέππελιν” ικανοποιήθη επί τέλους χθες την πρωίαν».

Περισσότερα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. (2019).100 Χρόνια-Η Καθημερινή»: Ένας αιώνας με ένα κλικ_1929: Πτήση  Ζέπελιν πάνω από την Αθήνα». (27 Μαρτίου, 1927). Ανακτήθηκε 2 Μαΐου, 2019, από http://www.kathimerini.gr/1013685/gallery/ epikairothta/ellada/ 100-xronia-h-ka8hmerinh-enas aiwnas- me-ena-klik---1929-pthsh-zepelin-panw-apo-thn-a8hna

[5]    Ο Per Lindstrand το 1987, χρησιμοποιώντας ένα αερόστατο θερμού αέρα πέρασε τον Ατλαντικό ωκεανό και τον Ιούνιο 1988 με κλειστή συμπιεζόμενη καμπίνα μπήκε στην στρατόσφαιρα σε ύψος 65.000 ποδιών.

[6]  Γρίφσιας, Δ. (1993). «Oι πρώτοι αγώνες αερόστατων θερμού αέρα στην Ελλάδα». Περιοδικό «ΠΤΗΣΗ και ΔΙΑΣΤΗΜΑ». Τεύχος 108-Δεκέμβριος 1993. Αθήνα.