Απόσπασμα από την μεταπτυχιακή διατριβή
«ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
- Ελληνική Αεραθλητική Ομοσπονδία (ΕΛ.Α.Ο)
Ο Δημήτριος (Μίμης) Καμπέρος[1] (1883-1942), υπήρξε
ο πρώτος έλληνας στρατιωτικός αεροπόρος, θρύλος για τα κατορθώματά του τόσο
σε πόλεμο όσο και σε περίοδο ειρήνης. Σε
άρθρο του ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος
(sarantakos.wordpress.com) σχετικά με την πρώτη πτήση επίδειξης
στην Ελλάδα που έγινε στις 13 Μαΐου
1912, διακρίθηκε για τους επικίνδυνους ελιγμούς του και τον απρόβλεπτο
χαρακτήρα του και δεν δίστασε να κάνει επεισόδιο μπροστά στον πρωθυπουργό Ελευθέριο
Βενιζέλο επειδή ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, δεν τον άφησε να κάνει τους ελιγμούς
που ήθελε. Για αυτή την επίδειξη, ο Γιώργος Σουρής γράφει ονομαστικά στην
εφημερίδα της εποχής «Ρωμηό» (με
υπότιτλο «Εφημερίς που την γράφει ο Σουρής») για τον Καμπέρο:
[…] «Την αεροπορίαν
δοξάζω και γεραίρω βαρδάτε και θα πάω ψηλά με τον
Καμπέρο κι εξ ύψους θ’
ανυμνήσω την συλλογήν εράνων υπέρ αεροπλάνων».
Όπως φημολογείται, ο Καμπέρος είχε
πετάξει κουφέτα στο κοινό κατά τη διάρκεια του ελιγμού, και συνεχίζει: «κανένας
από κάτω μη στέκει κεχηνώς κι εγώ για τον Καμπέρο κουφέτα δεν θα ρίξω.»
Στο επόμενο
φύλλο:[…] «Την δόξαν ας αφήσωμεν
θριάμβων εφημέρων εις ύψος ας τρυφήσωμεν μαζί με τον Καμπέρον».
(1912, Μάιος 13). Η
πρώτη στρατιωτική πτήση έγινε από τον Δ. Καμπέρο στις 13 Μαΐου 1912, με το «ΔΑΊΔΑΛΟΣ» το οποίο
μετατράπηκε με επιτυχία σε υδροπλάνο. Την περίοδο 1913-1915, τα πρώτα αεροσκάφη
τύπου Henry Farman ΙΙΙ, ανήκαν στον «Λόχο Αεροπορίας» υπήχθη στο Υπουργείο
Στρατιωτικών με Διοικητή τον Λοχαγό Δημήτριο Καμπέρο και αποτέλεσαν το πτητικό
υλικό της πρώτης σχολής της Στρατιωτικής Αεροπορίας, της Σχολής Καμπέρου, με
έδρα αρχικά το αεροδρόμιο Λεμπέτ στη Θεσσαλονίκη. (Αρχείο Π.-Β.Π.)
Την ίδια ημέρα,
στις 13 Μαΐου 1912, ο Πειραιώτης υπολοχαγός της Ελληνικής Αεροπορικής
Υπηρεσίας πραγματοποίησε δοκιμαστική
πτήση με το αεροσκάφος Henry Farman «ΔΑΙΔΑΛΟΣ», μαζί με τον Δημήτριο Χόνδρο[2], καθηγητή στο Μετσόβιο
Πολυτεχνείο το οποίο είχε μετασκευαστεί σε υδροπλάνο βάζοντας βάρκες στη θέση των τροχών του
αεροπλάνου.
Η
πτήση Φάληρο-Ύδρα-Φάληρο, έγινε συνοδεία
του αντιτορπιλικού «Νίκη» και στην επιστροφή
κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας υδροπλάνου. Ακολούθησαν πτήσεις στα
μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια της περιόδου μέχρι τις 19 Μαΐου 1912, στην περιοχή
του ζωολογικού κήπου του Παλαιού Φάληρου, αποδεικνύοντας επιτυχημένα τις δυνατότητες χρήσης του αεροπλάνου. To αεροπλάνο εξελίχθηκε ως το ιδανικό μέσο
αεροναυτικής συνεργασίας καθώς την 21η Οκτωβρίου 1912 πραγματοποιήθηκε η πρώτη[3] πολεμική
αποστολή στα αεροπορικά χρονικά της Ελλάδας, κατοπτεύσεως τουρκικών
στρατευμάτων.
Πρώτος, ο Δημ. Καμπέρος χρησιμοποίησε
το αεροπλάνο του για στρατιωτικό σκοπό, πετώντας
χειροβομβίδες σε Οθωμανικά στρατεύματα στην περιοχή της Ελασσόνας. Στην συνέχεια επέστρεψε σώος από
σύμπτωση αφού το αεροπλάνο του ήταν διάτρητο από σφαίρες. Οι αποστολές
επαναλήφθηκαν, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες, ενώ βομβάρδιζαν τις
Οθωμανικές δυνάμεις με αυτοσχέδιες βόμβες, που είχαν μικρή αποτελεσματικότητα
κατά των εχθρών αλλά σημαντική ψυχολογική επίδραση στους Έλληνες.
Όταν κάποια στιγμή, αναγκάστηκε ο
Καμπέρος να εγκαταλείψει λόγω βλάβης το αεροπλάνο του, πήδηξε χωρίς αλεξίπτωτο
στα χωράφια, λίγο πριν αυτό συντριβεί. Από τότε, όπως αναφέρει ο Πρόεδρος
Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς Στέφανος Μίλεσης[4], το
επώνυμο του διάσημου Πειραιώτη χειριστή έγινε συνώνυμο με το «Τρελο- Καμπέρο», παρατσούκλι που
χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα για να χαρακτηρίσουμε κάποιον «ασυγκράτητο»
«ατρόμητο» αλλά και τρελό.
Ο Δημ. Καμπέρος, εκτέλεσε την
τελευταία πολεμική του αποστολή στις 30 Νοεμβρίου 1912, ενώ και μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, συνέχισε να
υπηρετεί στην Αεροπορία, όπου οργάνωσε και λειτούργησε την πρώτη για την
ιστορία της Ελληνικής Αεροπορίας, Σχολή Χειριστών στην Θεσσαλονίκη.
Το 1917 παραιτείται από την αεροπορία,
επιστρέφει στην πολιτική ζωή και επιδίδεται σε αθλητικές επιδόσεις όπως και ο
αδελφός του Νότης[5],
ιδρύοντας το 1927 την «Αεροπορική Ένωση
Πειραιώς» (Α.Ε.Π) μετέπειτα «Αερολέσχη
Πειραιώς» (Α.Π.).
Το
1932 επανέρχεται στην νεοσύστατη Πολεμική Αεροπορία και ασχολείται με την εκπαίδευση των νέων αεροπόρων και εκδίδει 24σελιδη πραγματεία[6]
με τίτλο: «Ο Μελλοντικός Πόλεμος Από Αέρος». Επίσης, για το ακαδημαϊκό έτος 1932-33, αναλαμβάνει την
Διοίκηση της νεοσύστατης Σχολής
Αεροπορίας στο Τατόι και προτείνει την αλλαγή του ονόματος της, σε Σχολή Ικάρων, όνομα που χρησιμοποιήθηκε
ανεπίσημα μέχρι την επίσημη μετονομασία της, το 1967. Το καλοκαίρι του
1934, αποστρατεύεται εκτελώντας μία πτήση επίδειξης πάνω από το Βρετανικό
αεροπλανοφόρο Furious[7]. Ωστόσο, δεν απομακρύνθηκε
ποτέ από την ενασχόληση με τον αέρα θέτοντας τις βάσεις για το αεράθλημα της
Ανεμοπορίας στην Ελλάδα, ως Πρόεδρος της «Επιτροπής
Ανεμοπορίας της Βασιλικής Αερολέσχης».
Από
το 1935 μέχρι και τις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ασχολείται πλέον
με την εκπαίδευση νεαρών ανεμοπόρων την δεκαετία του 1930 στην ομάδα Παλαιού
Φαλήρου. (Εικόνα 4) Ως εκπαιδευτής Ανεμοπορίας, γνώρισε και τον νεαρό Αλέξανδρο Αυδή, μετέπειτα μηχανικό ανεμοπτεριστής, στους λόφους του Φαλήρου. Το γεγονός της γνωριμίας του με τον
Δημήτριο Καμπέρο, ήταν η αφορμή να κάνει τις πρώτες του πτήσεις ανεμοπορικής κατολίσθησης στους λόφους του
Φαλήρου, ο Αλεξ. Αυδής γεγονός που περιγράφεται στο 2ο τεύχος του περιοδικού[8] «Αεροπορικές Αλήθειες».
Το 2014,
η Αντιγόνη Καμπέρου, συγγενής του παράτολμου ανεμοπόρου, γράφει το ιστορικό αφήγημα
«Τρελοκαμπέρος[9]» και γίνεται
σύγχρονο πρότυπο για τα παιδιά.
Στις
23 Απριλίου 1938 διαγράφεται από τα στελέχη των εφέδρων αξιωματικών λόγω ορίου
ηλικίας. Το 1941, ο Δημ. Καμπέρος προσπαθεί για μια ακόμη φορά να βρεθεί κοντά
στην Αεροπορία και να δώσει τις υπηρεσίες του δίπλα στους αεροπόρους που
πολεμούσαν στην Αίγυπτο. Η Πολεμική Αεροπορία απαντά, ότι είναι πολύ μεγάλος
για κάτι τέτοιο, βυθίζοντας τον στην μεγαλύτερη θλίψη της ζωής του.
Θλίψη ίσως δημιουργεί και ο τρόπος που πέθανε Αυτός ο πρωτοπόρος ιπτάμενος, που έσπασε κάθε ρεκόρ της εποχής, με
τα ριψοκίνδυνα ακροβατικά και στις τολμηρές πτήσεις που έκοβαν την ανάσα και ήταν ο πρώτος αεροπόρος που αναφέρεται στα
ιστορικά χρονικά να ρίχνει χειροβομβίδες πάνω στον εχθρό αντί να
πεθαίνει σε μία ηρωική πράξη υπερασπιζόμενος την πατρίδα όπως άξιζε, πέθανε
άδοξα, από ασφυξία[10]
εξαιτίας διαρροής φωταερίου.
[1] Καμπέρου Αντιγόνη (2014) «Ο
Τρελοκαμπέρος» αυτοέκδοση από
την συγγραφέα και συγγενή του Δημ. Καμπέρου και "Δημήτριος
Καμπέρος, ο Τρελοκαμπέρος: Η ζωή του πρώτου Έλληνα στρατιωτικού αεροπόρου" Επανέκδοση 2019
- Εκδόσεις ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ
[2] Aerodata.gr,
η ελληνική αεροπορική εγκυκλοπαίδεια στο Internet-Βιογραφίες. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου, 2019,
από http://www.aerodata.gr/biographies.php?id=67
[3] Η
αποστολή αναφέρεται σαν η πρώτη πολεμική αποστολή στην παγκόσμια αεροπορική
ιστορία, ωστόσο είχαν προηγηθεί δύο Ιταλοί στις 23 Οκτώβριο του 1911, σε μια
αποστολή αναγνώρισης, εναντίον των Τούρκων στον πόλεμο της Τριπολίτιδας. (aerodata.gr)
[4] Μίλεσης,
Σ. (2018). Ο πρώτος Έλληνας
Στρατιωτικός Αεροπόρος ήταν ο Υπολοχαγός του Πυροβολικού Δημ. Καμπέρος,
γεννημένος το 1883 στον Πειραιά. Αλήθεια, γιατί έμεινε γνωστός στην
Ιστορία ως “Τρελοκαμπέρος”. Ανακτήθηκε 28 Μαρτίου
2019, από http://pireorama.blogspot.gr
[5] Ο
Νότης Καμπέρος, υπηρέτησε ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και ήταν αυτός
που έδωσε στην ποδοσφαιρική ομάδα του Πειραιά το όνομα «Ολυμπιακός» προκειμένου
να συνδεθεί με τα Ολυμπιακά ιδεώδη. (βλ. Aerodata.gr)
[6] Καμπέρου, Α. Δ. (1932). «Μελλοντικός Πόλεμος
από Αέρος».(2012, Απρίλιος). «Αεροπορική Επιθεώρηση».
Τεύχος Νο 94. Ιστορικό ένθετο, Αθήνα. Εκδόσεις: Γενικό Επιτελείο
Αεροπορίας.
[7] Τον
Ιούλιο του 1934, λίγο πριν αποχωρήσει από την ενεργό δράση, έκανε μια αξέχαστη
«αντεπίδειξη», με αεροπλάνο Ε9 Αβρό, 180 ίππων, ως απάντηση στην επίδειξη που
είχαν πραγματοποιήσει, με περίτεχνες ακροβασίες, Άγγλοι αεροπόροι. Από έρευνα
στα ρεπορτάζ της εποχής ο Νικόλαος
Σαραντάκος συγγραφέας και λογοτέχνης αναφέρει ότι: «Μεταξύ των άλλων ο κ.
Καμπέρος έκαμεν επανειλημμένως κατακορύφως το σχήμα οκτώ, ανόρθωσιν και ανάποδο
λούπινγκ, λούπινγκ με βραδείαν περιστροφήν και σπινάρισμα καθώς και πτήσιν
ανάστροφον.» Η
εφημερίδα σημειώνει ότι τέτοιους ελιγμούς μόνο ο Γάλλος Ντετρουαγιέ είχε
κατορθώσει, αλλά με πολύ ισχυρότερο αεροπλάνο (των 500 ίππων).
[8] Αυδής, Α. (1991, Δεκέμβριος). Αφιέρωμα
Δημήτριος Καμπέρος (1883-1942). Περιοδικό «ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ
ΑΛΗΘΕΙΕΣ» Τεύχος 2. Αθήνα. Εκδόσεις: Αλέξανδρος
Αυδής.
[9] Καμπέρου,
Α.(2018).«Ο Τρελοκαμπέρος στους αιθέρες». Βιβλίο για παιδιά 9-11 ετών.
Εικονογράφηση: Δήμος, Χ. Αθήνα. Εκδόσεις Ψυχογιός.
[10] Εφημερίδα
«ΤΑ ΝΈΑ». 6 Δεκεμβρίου 1999.
Η συγκεκριμένη διατριβή «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ - Ελληνική
Αεραθλητική Ομοσπονδία (ΕΛ.Α.Ο)», εκπονήθηκε από την κα Ευγενία Αρβανίτη
Πρεβεζάνου, στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος Κοινωνιολογίας, Ιστορίας,
Ανθρωπολογίας του τμήματος Αθλητικών Σπουδών του Ελληνικού Ανοιχτού
Πανεπιστημίου. μπορείτε να την βρείτε αναρτημένη στο αποθετήριο του Ε.Α.Π. στον
σύνδεσμο: https://apothesis.eap.gr/handle/repo/41491
