Αερομοντελισμός

           Αερομοντελισμός (aeromodelling) αποκαλείται η κατασκευή ή η ενασχόληση με την πτήση μικρών αεροσκαφών, που ονομάζονται αερομοντέλα ή απλώς μοντέλα, τα οποία λόγω του μικρού τους μεγέθους δεν δύνανται να μεταφέρουν ανθρώπους.

Η ραγδαία επιστημονική εξέλιξη της αεροναυπηγικής και της τεχνολογικής προόδου προσέφερε την δυνατότητα χρήσης σύγχρονων ελαφρύτερων και ανθεκτικότερων υλικών στις διάφορες πτητικές συσκευές. H χρήση του αεροπλάνου οδήγησε σε συνεχείς βελτιώσεις, ενώ νέες δυνατότητες διαφαίνονταν στην κατασκευή αεροσκαφών που ξέφευγαν από τις ερασιτεχνικές ενασχολήσεις και έμπαιναν στο πεδίο των επιστημονικών και βιομηχανικών ενδιαφερόντων έρευνας και παραγωγής. Νέες επιστήμες δημιουργήθηκαν για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις κατασκευής μιας πτητικής μηχανής, όπως η μηχανολογία, η αεροδυναμική και η αεροναυπηγική, ενώ φαινόμενα σχετικά με τη πτήση, όπως η ολίσθηση, οι επιταχύνσεις, η απώλεια στήριξης & ο δυναμικός φόρτος, μελετήθηκαν και ελέγχθηκαν.

               Ο αερομοντελισμός δεν ξεκίνησε από χόμπι, αλλά σαν επιστημονική έρευνα. Εξελίχθηκε στο τεχνοκρατικότερο των χόμπι[1] επειδή της οποιασδήποτε κατασκευής ενός αεροπλάνου προηγείται η δημιουργία ενός αερομοντέλου ή μοντέλου αεροσκάφους υπό κλίμακα, για την κατασκευή του οποίου απαιτούνται εκατοντάδες εργατοώρες στις αεροδυναμικές σήραγγες των αεροναυπηγικών κέντρων. Σύμφωνα με την απόφαση Δ2/Δ/352/17475/2010-ΦΕΚ 9/Β/13.01.2010, αερομοντέλo είναι αεροπορικός όρος με τον οποίο περιγράφεται:

«…μία ιπτάμενη συσκευή περιορισμένων διαστάσεων, που φέρει ή όχι προωθητικό σύστημα, που δεν έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει άνθρωπο, και το οποίο χρησιμοποιείται για αεραθλητισμό ή ψυχαγωγία. Τα αερομοντέλα μπορεί να έχουν μορφή αεροπλάνου, ανεμοπτέρου, ελικόπτερου, αμφίβιου, αυτόγυρου, υδροπλάνου, αλεξίπτωτου, αερόστατου, αερόπλοιου ή άλλης μορφής. Τα αερομοντέλα μπορεί να είναι τηλεχειριζόμενα, ελεύθερης πτήσης, ή κυκλικής πτήσης».

Οι βασικές κατηγορίες αερομοντέλων χωρίζονται σε δύο ομάδες:  α) σε μοντέλα για πτήσεις, που είναι ανάλογα με τον κινητήρα τους (θερμικού κινητήρα βενζίνης ή νιτρομεθανόλης, στροβιλοκινητήρα-jet και ηλεκτροκίνητα) και β) σε μοντέλα για μη πτήσεις, τα οποία ονομάζονται μοντέλα επίδειξης, στατικά ή ραφιού.

              Αερομοντελιστής ονομάζεται ο κατασκευαστής  μικρών ιπτάμενων συσκευών, οι οποίες δεν μεταφέρουν ανθρώπους. Ένας αερομοντελιστής πρέπει να διαθέτει ευρύ φάσμα γνώσεων (φυσική, χημεία, μηχανική, αεροδυναμική), κατασκευαστικές δεξιότητες, φαντασία και εφευρετικότητα, επειδή τα αερομοντέλα θεωρούνται και ως οι πρώτες ιπτάμενες συσκευές που χρησιμοποιούνται στις δοκιμές νέων ιδεών στην αεροναυπηγική. Σήμερα, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, για να πετάξει κάποιος ένα αερομοντέλο απαιτείται ειδική άδεια, που αποκτάται μετά από εξετάσεις.

              Η καταγραφή της εξέλιξης του ελληνικού αερομοντελισμού είναι σχεδόν ανύπαρκτη και εξελίχθηκε με αρκετές θυσίες των πρωτοπόρων ελλήνων αερομοντελιστών. Επειδή όμως πάντα οι λίγοι παθιασμένοι είναι περισσότεροι από πολλούς αδιάφορους ανθρώπους, οι  πρώτες αερολέσχες που λειτουργούσαν σε Θεσσαλονίκη και Πειραιά, αποτέλεσαν τον πυρήνα για να βρεθούν, στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, ορισμένοι ένθερμοι αεραθλητές όπως ο Αλέξανδρος Αυδής και ο επαναπατρισθής από την Βραζιλία Πλάτων Κουρουβακάλης, να αναδείξουν στην Ελλάδα το άθλημα του αερομοντελισμού.

              Σημαντικοί σταθμοί στην αερομοντελιστική ιστορία υπήρξε το 1952 με την ίδρυση της Ένωσις Αερομοντελιστών Αθηνών - Ε.Α.Α. και το 1976 της Αερολέσχης Πειραιώς - AΛ.Π.

Η δεύτερη διοργάνωσε τον Ιανουάριο του 1979, 1980 και 1981 αντίστοιχα, τους Πανελλήνιους διαγωνισμούς πλαστικού μοντέλου, οι οποίοι μετά το 1982 εξελίχθηκαν στους διαγωνισμούς της Διεθνούς Ένωσης Πλαστικομοντελιστών Ελλάδος - IPMS Hellas [2].

              Πρόεδρος της ΑΛ.Π. για πολλά χρόνια ήταν ο γιατρός Παντελής Καλογεράκος, όπου η αγάπη του για τα αερομοντελιστικά θέματα τον οδήγησαν σε πλήθος δημοσιεύσεων. Την προσπάθεια του αυτή εκτίμησε η Υ.Π.Α. και ενέκρινε το 1974 τα έξοδα έκδοσης βιβλίου του σχετικό με τον «Αερομοντελισμό». (Έγγραφο 38 και Έγγραφο 39). 

              Το 1980 ο Π. Καλογεράκος και ο Κ. Πικρός εκδίδουν το βιβλίο «Αεροπορικά Σπορ».

              Τον Δεκέμβριο 1980 κυκλοφορεί ο «Αερομοντελισμός», που είναι το πρώτο ελληνικό βιβλίο για τον αερομοντελισμό, από τον συγγραφέα αερομοντελιστή Αχιλλέα Ε. Φακατσέλη.

Σημαντική υπήρξε επίσης η συνεισφορά του Δημήτρη Ράμου και της «Αερομοντελιστικής Εφημερίδας», η οποία κυκλοφόρησε για 14 χρόνια από την Αερολέσχη Λάρισας.

           Το 1997 και η ψηφιακή εποχή είναι αφορμή να ιδρυθεί το www.aeromodelling.gr από τον Κώστα Κωστόπουλο, ενώ το στηρίζουν γνωστοί αερομοντελιστές όπως ο Γιάννης Κωνσταντακάτος  και Ευάγγελος Μιχαηλίδης. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του και κατόπιν δικής του επιθυμίας η ιστοσελίδα παραδόθηκε από την οικογένειά του στον αερομοντελιστή Ευάγγελο Μιχαηλίδη, ο οποίος την διαχειρίζεται μέχρι σήμερα. Επίσης, η αεροπορική βιβλιοθήκη παραδόθηκε στον Βασίλη Κατηνιώτη, διαχειριστή του www.aerodata.gr, προκειμένου να καταγραφεί και να αποτελέσει μέρος της μεγαλύτερης αεροπορικής βιβλιοθήκης που μπορεί να προκύψει από την συλλογή αεροπορικών βιβλίων και περιοδικών από πολλές διαφορετικές πηγές.

        Η Ελληνική Αεραθλητική Ομοσπονδία διοργανώνει τους επίσημους Αερομοντελιστικούς αγώνες στην Ελλάδα, ενώ για να λάβει κάποιος μέρος σε αυτούς πρέπει να είναι μέλος συλλόγου που ανήκει σε αυτήν.

              Σύμφωνα με την Επιτροπή Αερομοντελισμού της ΕΛ.Α.Ο. στον αεραθλητικό αερομοντελισμό δραστηριοποιούνται είκοσι έξι (26) σύλλογοι σε ολόκληρη την Ελλάδα, οι οποίοι διοργανώνουν αεραθλητικές εκδηλώσεις και διεθνείς συναντήσεις μοντελιστών και αθλητών μηχανοκίνητων ανεμοπτέρων, προσκαλώντας κορυφαίους ξένους αθλητές παγκοσμίων και πανευρωπαϊκών πρωταθλημάτων. (Πίνακας 10)

---

[1]   Μετά το πέρας του Β΄.Π. Πολέμου, η γαλλική κυβέρνηση και ο Υπουργός Αεροπορίας της Τρίτης Δημοκρατίας, Pierre Jules Cot, εμπνευστής της "Λαϊκής Αεροπλοΐας", εθνικοποίησε τις βιομηχανίες κατασκευής αεροπλάνων και τις διέταξε να προχωρήσουν στην κατασκευή ελαφρών και φτηνών αεροπλάνων για να διατεθούν στα ευρέα λαϊκά στρώματα. Μια σειρά ιστορικών αεροπλάνων κατασκευάστηκαν εκείνη την εποχή, όχι μόνο από Γαλλικές βιομηχανίες, αλλά και από εταιρείες του εξωτερικού. Το πιο γνωστό ίσως είναι το "Mignet HM.14" σε σχεδίαση του Henry Mignet, που έμεινε στην Ιστορία της Αεροπορίας, σαν "η Ψείρα του Ουρανού"(Pou du Ciel) και ήταν το πρώτο αεροπλάνο που διατίθετο σε κιτ βάρους 160 κιλών και κινητήρα 40 ίππων.

[2]   IPMS Ελλάδος (International Plastic Modellers Society Hellas) Ιδρύθηκε το 1981, ως «μη κερδοσκοπικός σύλλογος ανθρώπων όλων των ηλικιών που αγαπούν τον μοντελισμό, την ιστορία, την ιστορική έρευνα, την τεχνολογία» Είναι ένα από τα εθνικά παράρτημα της Διεθνούς Ένωσης Πλαστικομοντελιστών (International Plastic Modellers Society-IPMS), η οποία ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 60 στην Αγγλία.

(http://www.ipms-hellas.gr/site/)