Ελληνική Πολεμική Αεροπορία

Τον Νοέμβριο του 1910, αναλαμβάνει πρωθυπουργός της Ελλάδος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος, επιδρώντας αποφασιστικά στα πολιτικά και στρατιωτικά δεδομένα της Ελλάδας, προωθεί την δημιουργία αεροπορικού σώματος, ως νέο όπλο του ελληνικού στρατού. Σύμφωνα με την Επετειακή έκδοση για την συμπλήρωση των 80 χρόνων από την ίδρυση της Πολεμικής Αεροπορίας, το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας θεωρεί το 1911 ως την:

[…} «απαρχή[1] της ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας» η οποία θα συσταθεί μερικά χρόνια αργότερα, επειδή «παράλληλα, με την ιδιωτική πρωτοβουλία και στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας από γαλλική στρατιωτική αποστολή ξεκίνησε η προσπάθεια συγκρότησης Αεροπορικών Υπηρεσιών[2]» [...]

Στις 8 Φεβρουαρίου 1912, ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος έγινε ο πρώτος επιβάτης αεροπλάνου στην Ελλάδα, σε μια ιστορική πτήση πέντε λεπτών, με χειριστή τον Ανθυπολοχαγό του Μηχανικού, αεροπόρο Εμμανουήλ Αργυρόπουλο. Αναγνωρίζοντας την επιχειρησιακή αξία του νέου αυτού μέσου, το ενέταξε στον σχεδιασμό της Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας. Έτσι το αεροπλάνο αν και ξεχώρισε μέσα από την ιδιωτική πρωτοβουλία, εντάχθηκε αμέσως στις επιχειρήσεις του Στρατού και του Ναυτικού, αποκτώντας εθνοποιητικέςλειτουργίες. (Καποδίστρια, Α, 2003).

              Την πρώτη στρατιωτική πτήση με αεροπλάνο πραγματοποίησε στις 13 Μαΐου 1912 ο υπολοχαγός[3] Δημήτριος Καμπέρος και ταυτόχρονα ακολούθησε πτήση επίδειξης, με υψηλό βαθμό επικινδυνότητας (Εικόνα 1).

Στην αναμέτρηση αυτή του ανθρώπου με την φύση ο φόρος αίματος υπήρξε βαρύς και σύντομα είχαμε και τον πρώτο θανάσιμο τραυματισμό του ιδιώτη αεροπόρου, του 24χρονου δημοσιογράφου[4] Αλέξανδρου Καραμανλάκη.

              Κατανοώντας την αξία της επιστήμης της «αεροπλοΐας» και προσβλέποντας στην απόρροια κέρδους, ο διεθνής έμπορος όπλων, Έλληνας επιχειρηματίας Βασίλειος Ζαχάρωφ[5], χρηματοδότησε το 1912, την ίδρυση πανεπιστημιακής έδρας αεροπλοΐας στο Παρίσι. Αργότερα κατά τη διάρκεια του πολέμου χρηματοδότησε μια ακόμα έδρα αεροπλοΐας στο πανεπιστήμιο της Πετρούπολης και επιπλέον διέθεσε ένα ικανό χρηματικό ποσό στην κυβέρνηση της Βρετανίας για παρόμοιο σκοπό.

              Τα αεραθλήματα και οι εναέριες αθλητικές επιτεύξεις σχεδόν αμέσως έχασαν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τα καθιστούσαν δραστηριότητες σε ειρηνικούς καιρούς. Το πέταγμα ως απελευθερωτική, ευφάνταστη, θαρραλέα και διασκεδαστική αθλητική ενασχόληση, ξέφυγε από τα σπορ και τα χόμπι και μπήκε στη σκοτεινή σφαίρα της στρατικοποίησης. Με την χρήση του αεροπλάνου και των πτητικών συσκευών για στρατιωτικούς σκοπούς, διαφαίνεται η εθνικοποίηση της αεροπορίας, ενώ η χαρά των αεροπορικών δραστηριοτήτων, των  εναέριων αγώνων, των αεροπορικών επιδείξεων και της άθλησης μπαίνουν σε δεύτερη προτεραιότητα.

              Η έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) συνέπεσε με τον σχηματισμό των πρώτων αεροπορικών μονάδων των Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, όπου τον Ιούνιο του 1912 γίνεται η συγκρότηση του Λόχου Αεροπορίας στη Λάρισα και μέσω του Γενικού Επιτελείου Στρατού υπαγόταν κατ’ ευθείαν στον Αρχιστράτηγο. Παρόμοιες προσπάθειες δημιουργίας Ναυτικής Αεροπορίας ξεκίνησε το 1912 και το Ναυτικό Σώμα. Με την κήρυξη του Α΄ Βαλκανικού Πόλεμου τον Οκτώβριο 1912, η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου προσκαλεί όλους όσους ιδιώτες διέθεταν δίπλωμα αεροπόρου να καταταγούν στο Ελληνικό στρατιωτικό επιτελείο, σύμφωνα με τον Ν.4115/1912, ως Ανθυπολοχαγοί[6] θέτοντας στη δύναμη του Λόχου Αεροπόρων και τα αεροπλάνα τους, τα οποία θα χρησιμοποιούντο σε αναγνωριστικές πτήσεις κατά του εχθρού.

              Αρχικά τα αεροπλάνα χρησιμοποιήθηκαν στον Ιταλο-Τουρκικό πόλεμο (1911-12) σαν μέσο κατόπτευσης και προσβολής στόχων από τους Ιταλούς στην Λιβύη. Η Ελλάδα ήταν το πρώτο κράτος στον κόσμο που χρησιμοποίησε το αεροπλάνο και για πολεμική ενέργεια.               

 Η πρώτη αποστολή διενεργήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1912, από την Στρατιωτική Αεροπορία[7] κατά του Οθωμανικού Στρατού στο Μπιζάνι, με τον Υπολοχαγό Μιχαήλ Μουτούση να βομβαρδίζει τις θέσεις του εχθρού.

Στην συνέχεια στις 24 Ιανουαρίου 1913, πλήρωμα αποτελούμενο από τον έμπειρο πλέον Μιχαήλ Μουτούση ως χειριστή και τον Σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη ως παρατηρητή, πέταξε με υδροπλάνο Maurice Farman στο Ναγαρά πάνω από τα Δαρδανέλια και έγινε κατόπτευση και εντοπισμός των εγκαταστάσεων του Τουρκικού Στόλου για τον βομβαρδισμό του. Αυτή υπήρξε, η πρώτη παγκοσμίως αεροπορική πολεμική αποστολή ναυτικής συνεργασίας. Έγινε γνωστή από τον Ελληνικό και διεθνή τύπο, διεύρυνε την αξιοποίηση του αεροπορικού όπλου σε αεροναυτικές επιχειρήσεις και συνέβαλε στην ανύψωση του ηθικού του στρατεύματος.

              Το 1913 η Στρατιωτική Αεροπορία ορίζει ως έδρα του Λόχου Αεροπόρων, το αεροδρόμιο Λεμπέτ (σημερινή περιοχή Πολίχνης-Ευκαρπίας) στη Θεσσαλονίκη, με Διοικητή τον Λοχαγό Δημήτριο Καμπέρο.

              Το 1915, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, ο Λόχος Αεροπόρων μετονομάζεται σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα[8] «Περί σχηματισμού της εν ειρήνη Αεροπορικής Υπηρεσίας Στρατού» σε Αεροπορική Υπηρεσία Στρατού - Α.Υ.Σ.

---

[1]    Η Πορεία προς την Ενιαία Πολεμική Αεροπορία. Παραγωγή Ιπτάμενου Προσωπικού 1912-1946,  Εκτύπωση Υπηρεσία Αεροπορικών Εκδόσεων. Αθήνα 2010.

[2]      Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας-Γ.Ε.Α. Ανακτήθηκε 09 Απριλίου, 2019, από

 www.haf.gr/el/history/history/pa_history01.asp

[3]   Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας - Γ.Ε.Α. Η πρώτη στρατιωτική πτήση πραγματοποιήθηκε από τον Υπολοχαγό Δημήτριο Καμπέρο στις 13 Μαΐου 1912. Στο Φάληρο, εκεί που σήμερα είναι το Μουσείο Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου, 2019, από https://www.haf.gr/history/haf-history/1911-1912/

[4]      Εφημερίδα Σκριπ, 5 Απριλίου 1913 και Εφημερίδα Εμπρός, 5 Απριλίου 1913.

[5]    Ser Basil Zaharoff (1849-1936) ελληνικό επώνυμο γονέων Ζαχαρίου από τα Μούγλα της Σμύρνης. Το δόγμα Ζαχάρωφ αποθεώθηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς ήταν ένα σύνολο εμπορικών και πολιτικών σχέσεων μεταξύ κρατών και πολεμικών βιομηχανιών, με πολλά στηρίγματα από τον Τύπο, από προσωπικότητες, φιλοπόλεμα κόμματα και ιδρύματα, τα οποία προπαγάνδιζαν την ανάγκη των πολεμικών συρράξεων. Ιστορικά αναφέρεται μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ότι ήταν ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου, από εμπόριο όπλων. Συγκριμένα, το 1897, με τη βοήθεια του τότε Πρωθυπουργoύ της Ελλάδας, Στέφανου Σκουλούδη, ανέλαβε την αντιπροσωπεία της αγγλικής «Εταιρεία Ναυπήγησης Πολεμικών Σκαφών και Πολεμικού Υλικού» Maxim-Nordfeld, ιδιοκτησίας των Rothschild, μετέπειτα Vickers-Άmstrongs. Διορίστηκε στο διοικητικό συμβούλιο και εν συνεχεία απέκτησε τα 2/3 των μετοχών της εταιρείας Vickers, που ήταν η προμηθεύτρια εταιρεία όπλων των συμμαχικών δυνάμεων και τα προϊόντα της, υποχρεώνονταν να προμηθευτούν, όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που είχαν δανειστεί χρήματα από τις τράπεζες των Rothschild.  Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου, 2019, https://protagorasnews.blogspot.com/2018/03/blog-post_279.html?view=flipcard&m=1

[6]     ΦΕΚ, Νόμος 4115, Αριθμ.  Φύλλου 442, Αθήνα, 22 Οκτωβρίου 1912.

[7]  Η εμφάνιση του αεροπλάνου στην Ελλάδα (1911-1912). (2010). Η Ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας  Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου, 2019, από https://www.haf.gr/history/haf-history/1911-1912/

[8]    Β.Δ. «Περί σχηματισμού της εν ειρήνη Αεροπορικής Υπηρεσίας Στρατού» ΦΕΚ.49/Α/23.04.1917